Available in: 
English / 
Georgian
English version
When I think about Zegardani, one phrase comes to mind: mother of the world! Yes! I have entered into the motherly world, in which one perfectly knows about a motherโs care and love, and where even the ground smells and steams like milk, where grizzle-haired mothers are unable to count their great-grandchildren! โBarsamiโ, that is how these mothers respond to the question: how many children do you have? Then they start to count on their fingers that are not clearly enough, starting it over and over, fondling the great-grandchildren, their descendants and future generation.
Zegardani is a small village in Khulo Municipality and belongs to the Skhalta community in the Adjara region, where only 16 families. Until now, in all of the sixteen families children-rich mother bustles around, and most of them have a three or more children. These women (and not only) were awarded with the title of โheroineโ back in the USSR, for bearing and raising 10 or more children. Time passed and out of 12 mother โheroinesโ only 9 lives on. The youngest, Sonia Makharadze, is 68 years old. She has 13 children and 25 grand-children. As the youngest granny of the Zegardeni, she is looking forward to her great-grandchildren. The eldest mother โheroineโ, Emine Shainidze, is 87 years old. She has 11 children, 40 grandchildren, and 61 great-grandchildren.
Guliko Makharadze, 73 years old, is also a child-rich woman. She has raised 14 children and 27 grandchildren in the village. She still feels good and helps her daughter-in-law to raise 5 great-grandchildren.
People in Zegarden mostly follow agriculture. They cultivate corn and beans, but not in average numbers or quality. โBefore, we had a productive harvesting, that was our livingโฆ it is nearly eight years we do not harvest enough and what we yield is not in a good condition: in two months of harvesting corps worsen, beans tooโ, - regrettably, says mother โheroineโ of 11 children, Venera Shainidze. Her firstborn is 47 years old and youngest 27. She has 28 grandchildren and 6 great-grandchildren. Nowadays, 13 people lives in her family and their only financial income is Veneraโs and her husbandโs pension: 300 GEL. Mother Venera has a lot to think about, but her youngest concerns her the most: โI have two daughter-in-laws at home, we live three couples together (me and my husband, two sons with their wives), and third son needs to be settled down as well, but how can I bring third daughter-in-law here with other two? We donโt have any space left at home and no other possibility to live separately. He is already 27 years old and needs his family, and wants his own nestโฆโ
The village has a lot of problems: school (Zegardani only has a primary school, after the 4th grade, children go to the school in neighboring village), limited lands, landslides, unemployment, lack of medical care and transportation issues. There doesnโt exist any places for sporting either. In Zegardani, people start talking about problems with the lack of transport: โIf we need to go to the region or in a town, we need to walk 5 km, to the village Tsabliani. When we return from there, we might give some extra money to the driver and he brings us to the place. Here we had a mini-bus for the school children, picking them in the morning to school and after the lessons driving back home. Now what happened we donโt know, the mini-bus does not drive anymore! When we ask driver why, he says he was told from Tbilisi not to work anymore, as they could not finance him any longer. Who told him, he doesnโt say. Five km is a long way for a schoolchild. And we are afraid of spine curvature disorders children might develop by taking that heavy bag with them in such a long way.โ
Zegardani knows lasting and snowy winters. Locals say they do not need stairs to get into their houses, as the snow hits the balconies. Youngsters, tired with boredom, cannot visit their neighbors in this weather. Whiles the only fun they can have in this mountainous village is to come together and play joker, backgammon, dominos. In the winter, they ski and compete in table tennis in the school of another village.
Guliko sticks to wood (wood is the only thing that is not a problem in the village) stove in winter and names the main problem to be absence of a hospital: โlast year I almost lost my daughter-in-law, neighbors saved her. They placed the pregnant woman on a stretcher and took her to Skhalta with their hands. We have ambulance in Skhalta, but they are not even equipped with drugs like Analgin or Dimedrol. Long before, there was a great hospital we had and our health was in a good condition too. This gorge urgently needs a hospital!โ
The spring is extremely beautiful in village Zegardani. Plums start to blossom and thereby, you can see stunning sparkle of the snow on the sunโs rays. The land is creeping and when spring, snow melts and landslip process emerges. People of Zegardani, till now, remember April 19, 1987, when the landsliade in the village Tsabliani killed dozens of locals. Recalling this unpleasant past, Zegardanies come to tears and regrettably repeat the promise government gave them that time: โeveryone received the document, that we are living in a landslide danger zone. Promise was given to build cheap houses and resettle us in lowlands, but nobody remembers that. Every spring we meet with a fear, but we have nowhere to goโฆโ
Regardless the harsh conditions, elder people of Zegardani are not willing to leave the place. โWe were born and grown here, spilled our sweat in this land and we cannot go anywhere, we will be buried here!โ They ask for more attention from the local government: โbefore, they at least remembered us for motherโs day, inviting us in the center, giving us present. This government has forgotten about us, our gold medals lost their price!โ
In the village Zegardani people believe, that locals are most vulnerable, but officially only six families are granted with the social status. As young people have no opportunities for employment, they go to Turkey tea picking for the season. Badri Shainidze, 45, takes care of his family in the same way: โTurkey is our bread-winner. We collect tea there for the whole summer, to save our families. The most I have earned on a season is 3000 GEL, but it is impossible to use it for the whole year. We need a stable work!โ
Spring nearly approaches in Zegardani. Locals already start preparing for the spring works. And then mother โheroinesโ head to the fields with their grandchildren, young boys continue to collect tea in Turkey, and their sons and daughters will take care of the villageโฆ
แ แแชแ แแแแแ แแแแแ แแคแแฅแ แแ, แแแแแแแจแ แแแแขแแแขแแแแแแ แฎแแแแ แคแ แแแ: แแแแ แ แแแแแแแก แกแแแงแแ แ! แแแแฎ! แแ แช แแแขแ แแ แช แแแแแแแ แแแแ แ แแแแแแแก แกแแแงแแ แแจแ แจแแแแฆแฌแแ, แกแแแงแแ แแจแ แกแแแแช แแแแกแแแฃแแ แแแฃแแ แแแแ-แจแแแแแแ แแ แกแแงแแแ แฃแแ แแชแแแ, แกแแแแช แแแฌแแกแแช แแ แ แซแแก แกแฃแแ แแ แแ แแฅแแ แแกแแแกโฆ แแ แญแแฆแแ แแจแแ แแฃแแ แแแแ แ แแแแแแ แจแแแแแแจแแแแแแก แแแฆแแ แแแแแแแ!
โแแแ แกแแแโ - แแกแ แแแกแฃแฎแแแแ แแแแ แ แแแแแแ แแแแฎแแแก, แ แแแแแแ แจแแแแแแจแแแแ แแงแแแ? แแ แแแ แ แแแแแแแ แแฌแงแแแแ แแแแแแแก. แแแแแแ แแ แงแแคแแแ แแ แกแแแแแแแแ แแกแแ แแ แแแแ. แแแ แ แแกแแ แแแแแแแ แแฌแงแแแแ แแ แแคแแ แแแแแ แจแแแแแแจแแแแแแก, แแแ แแแแแแแ แกแ แแ แแแแแแแแก.
แกแแคแแแ แแแแแ แแแแ แฎแฃแแแก แแฃแแแชแแแแแแขแแขแแก แกแฎแแแแแก แแแแจแ แจแแแแแแแ แแ แแ แแแขแแ แ แกแแคแแแแ, แกแแแแช 16 แแฏแแฎแ แชแฎแแแ แแแก แแ แแแ แแแขแจแ แแแแ แ แแแแ แแ แฌแแแแ แแแแแแก. แแฆแแแแ แแแฅแแกแแแขแแแ แแฏแแฎแจแ แแ แแแแแจแแแแแแแ แแแแ แคแฃแกแคแฃแกแแแก, แ แแแแแแแช 3 แแ แแแขแ แจแแแแ แฐแงแแแ. แแ แฅแแแแแขแแแแแก (แแ แแ แ แแแ แขแ แแแ) โแแแแ แแกโ แฌแแแแแ แฏแแ แแแแแ แแแแฃแแแกแขแแแแก แแ แแก แแแแแแญแแก, แ แแแแ แช 10 แแ แแแขแ แจแแแแแก แแแแแแก. แแ แแ แแแแแกแ แแแแขแแแ แแ 12 แแแแ แ แแแแแแแ แแฆแแก แแฎแแแแ แชแฎแ แแ แชแแชแฎแแแ. แแแแแแ แงแแแแแแ แแฎแแแแแแ แแ 68 แฌแแแก แกแแแแ แแแฎแแ แแซแแ. แฅแแแแแขแแ แกแแแแแก 13 แจแแแแ แแ 25 แจแแแแแจแแแแ แฐแงแแแก. แ แแแแ แช แแแแแ แแแแแก แงแแแแแแ แแฎแแแแแแ แแ โแแแแแแโ, แจแแแแแแจแแแแแแแก แแแแแแแแจแแ. แฃแฎแฃแชแแกแ แแแแ แ แแแแ แแแแแ แจแแแแแซแ 87 แฌแแแกแแ. แแแก 11 แจแแแแ, 40 แจแแแแแจแแแแ แแ 61 แจแแแแแแจแแแแ แฐแงแแแก.
แจแแแแแแแก แกแแแ แแแแแ แแแแแแ แฉแแแ 73 แฌแแแก แแฃแแแแ แแแฎแแ แแซแ. แแแ 14 แจแแแแ แแ 27 แจแแแแแจแแแแ แแแฃแแแ แแ แกแแคแแแก. แแฆแแแแ แแแแก แแแ แแแ แแ แซแแแแก แแ แ แซแแแแก 5 แจแแแแแแจแแแแแก แแฆแแ แแแจแ แแฎแแแ แแแ.
แกแแคแแ แแแแแ แแแแจแ แซแแ แแแแแแ แแแฌแแแแแฅแแแแแแแก แแแกแแแแแ. แแฅ แกแแแแแแ แแ แแแแแ แแแงแแแ, แแแแ แแ แแ แ แกแแแแแ แแกแ แ แแแแแแแแแ แแ แฎแแ แแกแฎแแ. โแฌแแแแ แแแ แแ แแแกแแแแแ แแแแแแแ. แแก แแงแ แฉแแแแ แกแแแ แกแแแ แฌแงแแ แโฆ แแแแฎแแแแแแ แ แแ แฌแแแแ แแฆแแ แช แแแกแแแแแ แแแแแก แกแแแแแ แแกแ แแ แ แแช แแแแแก แฃแฎแแ แแกแฎแ: แแฆแแแแแแ แแ แแแแจแ แแฆแแ แช แกแแแแแแ แแแ แแ แแ แแฆแแ แช แแแแแ, แฉแแฉแ แแกแแแ,โ - แแแแแแก แฌแฃแฎแแแแ 11 แจแแแแแก แแแแแ แแแแ แแแแ แ แแแแ แแแแแ แ แจแแแแแซแ. แแแกแ แฃแคแ แแกแ แจแแแแ 47 แฌแแแกแแ, แฃแแชแ แแกแ 27-แแก. แแแก 28 แจแแแแแจแแแแ แแ 6 แจแแแแแแจแแแแ แฐแงแแแก. แแฆแแแกแแแแแก แแฏแแฎแจแ 13 แฌแแแ แ แชแฎแแแ แแแก แแ แแแแ แคแฃแแแแ แจแแแแกแแแแแ แฅแแแแแขแแแ แแแแแ แแก แแ แแแกแ แแแฃแฆแแแก แแแแกแแ - 300 แแแ แแ. แฅแแแแแขแแ แแแแแ แแก แแแแ แ แกแแคแแฅแ แแแ แแฅแแก, แแแแ แแ แแ แแแ แแ แแแแแแ แ แฃแแชแ แแกแ แจแแแแแ: โแกแแฎแแจแ แแ แ แ แซแแแ แแงแแแก, แกแแแ แฌแงแแแแ แแชแฎแแแ แแแ (แแ แแ แฉแแแ แฅแแแ แ แแ แแ แ แแแญแ แชแแแแแแ), แแแกแแแแช แแแกแแกแแฎแแแแแแ แแงแแแก, แแ แแแ แแแกแแแ แ แซแแแ แ แแคแแ แแแแงแแแแ? แแฆแแ แช แแแแแแ แแแแฅแแก แกแแฎแแจแ แแ แแ แช แกแแจแฃแแแแแ, แ แแ แฃแคแ แแกแแแ แแแแแแแฌแแแ แแ แชแแแแ แแชแฎแแแ แแ. แแ แแแ แฃแแแ 27 แฌแแแก แแแฎแแ, แงแแแแแก แแแแแกแ แแฏแแฎแ, แแแแแกแ แแฃแแ แฃแแแโฆโ
แกแแคแแแก แแแแ แ แแ แแแแแแ แแฅแแก: แกแแแแ (แแแแแ แแแแจแ แแฎแแแแ แแแฌแงแแแแแ แกแแแแแ แแ แแแแแฎแ แแแแกแแก แจแแแแแ แแแแจแแแแ แแแแแแแแ แกแแคแแแก แกแแแแแจแ แแแแแแ), แแแแแแแแแฌแแแแแแ, แแแฌแงแแ แฃแแ แแ แแชแแกแแแ, แฃแแฃแจแแแ แแแ, แกแแแแแแแงแแคแแก แแ แกแแขแ แแแกแแแ แขแ แกแแจแฃแแแแแแก แแ แฅแแแ. แแ แแฅแแ แแแ แแแแ แกแแแ แขแฃแแ แแแแแแแ. แแแแแ แแแแจแ แแ แแแแแแแแแ แกแแฃแแแ แก แกแแขแ แแแกแแแ แขแ แกแแจแฃแแแแแแก แแ แฅแแแแ แแฌแงแแแแ: โแฅแแแแฅแจแ แแ แ แแแแแจแ แแฃ แแแแแญแแ แแ แฌแแกแแแ, แกแแคแแ แฌแแแแแแแแแ 5 แแ แคแแฎแแ แฃแแแ แแแแ แแ. แแฅแแแแ แ แแ แแแแแแแแ แ แแซแฆแแแก แแฃ แชแแขแ แคแฃแแก แแแแฃแแแขแแแ, แแแแแแงแแแแก แแแแแแแ. แแฅ แ แแคแ แแงแ แแแแแจแแฃแแ แแแกแฌแแแแแแแแกแแแแก, แแแแแ แแแแแแแฎแแแแ แแ แฌแแแงแแแแแ แกแแแแแจแ, แแแแแแแแแแแแก แแแ แ แแแแงแแแแแ. แแฎแแ แ แ แแแฎแแ แแ แแแชแแ, แ แแคแ แแฆแแ แแแแแก! แจแแคแแ แก แ แแ แแแแแแฎแแแแ แแกแ แแแแแแก, แแแแแแกแแแแ แแแแแ แแแแก แแฆแแ แแแฎแแแแ, แแแฆแแ แแแแแคแแแแแกแแแแ. แแแ แฃแแฎแ แ แแแ แแแแแแก. 5 แแ แกแแแแแก แแแกแฌแแแแแกแแแแก แแแแ แแแแ. แแแแจแแแแ แแแแจแแแแก แฎแแ แฎแแแแแก แแแแ แฃแแแแ แแ แแแแแแ แแแ แแแฎแแแ แแแแแ แฉแแแแแแ แแฃแ แแแ แ แแ แแแแฅแแ.โ
แแแแแ แแแแจแ แฎแแแแ แซแแแแ แแ แฃแฎแแแแแแแแแ แแแแแแ แ แแชแแก. แแฅแแฃแ แแแ แแแแแแแ, แ แแ แแแแแแ แจแ แแแแแแแ แแ แกแญแแ แแแแแ แกแแฎแแจแ แจแแกแแกแแแแแแ, แแแแแแแแแแ แแฆแฌแแแก แแแแแ. แฃแกแแฅแแฃแ แแแแกแแแ แแแแแฆแแแแ แแฎแแแแแแ แแแแ แฃแฎแแ แแแแแฅแแก แแแแ แแแแแแแแแแแแแช แแแฆแแ แแแแแแแแ. แแ แแแ แแแฆแแแแแแแ แกแแคแแแจแ แแฎแแแแแแ แแแแแก แแแ แแแแแก แแ แแแแแ แแ แกแแจแฃแแแแแ แแ แแแ แจแแแ แแแ แแ แแแแแจแแ. แแกแแแ แแแแแจแแแแ แฏแแแแ แก, แแแ แแก, แแแแแแแกโฆ แแแแแ แแแแ แแฎแแแแแฃแ แแแแ แกแ แแแแแแแ แแ แกแแคแแแก แกแแแแแจแ แแแแแแแก แฉแแแแฃแ แแจแ แแฏแแแ แแแแแ แแ แแแแแแแก. แฅแแแแแขแแแ แแฃแแแแ แแฎแแแแแแ แแแแแกแแแ แแแแกแฎแแแแแแแ แแแแแ แแแแ แจแแจแแก (แจแแจแ แแ แแแแแ แแแ, แ แแกแ แแ แแแแแแแช แกแแคแแแก แแ แแแแฉแแแ) แฆแฃแแแแแแ แแแแแ แแ แแแแแแ แแ แแแแแแแ แกแแแแแแแงแแคแแก แแ แฅแแแแก แแกแแฎแแแแแก: โแจแแ แจแแ แแแแแแ แจแ แ แซแแแ แแแฆแแ แแแแแฆแฃแแ, แแแแแแแแแแ แแแแแแแ แฉแแแแก. แแจแแแแแ แ แฅแแแ แกแแแแชแแแ แแแแแแก แแ แกแฎแแแแแจแ แฎแแแแ แฉแแแงแแแแแก, แกแแกแฌแ แแคแแ แแฅ แซแแแแก แแแแแแ. แแแแฃแแแขแแ แแ แแ แแแแฅ แกแฎแแแแแจแ, แแแ แ แแแแแแแขแแ แฃแแ แแแแแแแ-แแแแแแ แแแ แแ แแฅแแ แแแชแก แ แแ แแแญแแ แแแก. แซแแแแแ แกแแแแแแงแแคแแช แแแ แแแฅแแแแ แแ แฏแแแแ แแแแแแแช แแแงแแแแ. แแ แฎแแแแแก แแฃแชแแแแแแแ แญแแ แแแแ แแ แแ แกแแแแแแแงแแคแ!โ
แกแแคแแ แแแแแ แแแแจแ แกแแแชแ แแ แแแแแแแ แแแแแคแฎแฃแแ. แแฅ แขแงแแแแแ แงแแแแแแแแก แแ แแฅแแ, แชแแขแ แแแจแแ แแแแ แแแแก แกแฎแแแแแแ แแแแแแกแแแแญแ แแแแ แแ แญแงแแแแแแแก แแแแแ. แแแฌแ แแชแแชแแแแ แแ แแแแแคแฎแฃแแแ, แ แแชแ แแแแแ แแแแแ แแแฌแงแแ แฃแแ แแ แแชแแกแแแ แแแแแ แแแแ. แแแแแ แแแแจแ แแฆแแแแ แแฎแกแแแ 1989 แฌแแแก 19 แแแ แแแ, แ แแชแ แกแแคแแ แฌแแแแแแแจแ แแแแแแแแ แแแฃแแแ แแแฌแงแแ แแ แ แแแแแแแแ แแแแฃแแ แแแแแแแแแก แกแแชแแชแฎแแ แแแกแฎแแแ แแแ. แแ แฃแกแแแแแแแ แฌแแ แกแฃแแแก แแแฎแกแแแแแแแ แแแแแ แแแแแแแแก แแแแแแ แชแ แแแแ แแแแแแแ แแ แกแแแแแฃแแแ แแแแแแแแ แแแแ แแแแแแแ แแแแแ แแแแก แแแแแแแ แแแก: โแงแแแแแก แแแแแชแแก แแแแฃแแแแขแ, แ แแ แแแฌแงแแ แกแแจแแจ แแแแแจแ แแชแฎแแแ แแแแแ. แแแแแแแ แแแแ แแแคแ แแแแแแ แแจแแแแแแแแ แแ แฉแแแแแกแแฎแแแแแแแ แกแแแแ แแแแแแแจแ, แแแแ แแ แแฆแแ แแแแก แแฎแกแแแก. แงแแแแ แแแแแคแฎแฃแแก แจแแจแแ แแฎแแแแแแ, แแแแ แแ แฌแแกแแกแแแแแ แแ แกแแ แแแแฅแแกโฆโ
แแแแชแ แ แแแ แแแแแแก แแแฃแฎแแแแแแ แแแแแ แแแแแก แแแขแแแแแ แฃแฎแฃแชแแกแแแก แแ แฃแแแแ. โแแฅ แแแแแแแแแ, แแแแแแแ แแแ, แแคแแ แฉแแแฆแแแ แแ แแ แแแฌแแจแ แแ แแแ แกแแ แฌแแแแแ, แฉแแแ แแฅ แฃแแแ แแแแแแแ แฎแแ!โ แแกแแแ แแแแแแแแ แแแ แแแแแแแแ แแแแแแแแกแแแ แงแฃแ แแแฆแแแแก แแแฎแแแแ: โแแแ แ แแแแแก แแฆแแแ แแแแแช แแแแฎแกแแแแแแแแ, แ แแแแแจแ แแแแแแแขแแแแแแแแ, แกแแแแฎแกแแแ แ แกแแฉแฃแฅแ แแแก แแแฉแฃแฅแแแแแแโฆ แแ แแแแแ แแแแก แแฆแแ แแแฎแกแแแแแ แ, แแแแแ แแ แฉแแแแแ แแฅแ แแก แแแแแแแแ แคแแกแ!โ
แกแแคแแ แแแแแ แแแแจแ แแแแแแ, แ แแ แแฅแแฃแ แ แแแกแแฎแแแแแ แกแแชแแแแฃแ แแ แแแฃแชแแแแแ, แแแแ แแ แแคแแชแแแแฃแ แแ แแกแแแ แกแขแแขแฃแกแ แแ แแแฎแแแ แแแ แแฎแแแแ แแฅแแก แแฏแแฎแก แแฅแแก. แ แแแแแ แแฎแแแแแแ แแแแแก แแแกแแฅแแแแแก แแ แแแแแ แ แกแแจแฃแแแแแ แแ แแ แแก แกแแคแแแจแ, แแกแแแ แกแแแแแฃแ แแ แแฃแ แฅแแแจแ แแแแแแ แฉแแแก แกแแแ แแแแ. 45 แฌแแแก แแแแ แ แจแแแแแซแ แแฏแแฎแก แกแฌแแ แแ แแกแ แแ แฉแแแก: โแแฃแ แฅแแแแ แฉแแแแ แแแ แฉแแแแแ. แแแแแ แแแคแฎแฃแแ แแฅ แฉแแแก แแแ แแคแ, แ แแ แแฏแแฎแ แแแ แฉแแแแ. แงแแแแแแ แแแแ 3 000 แแแ แ แแแแแแแแฃแจแแแแแแ แกแแแแแแ, แแแแ แแ แแ แแแแฎแแ แแแแแ แฌแแแ แแฏแแฎแก แแแ แจแแแแแฎแแ. แฉแแแ แกแขแแแแแฃแ แ แกแแแฃแจแแ แแแญแแ แแแแ!โ
แแแแแ แแแแจแ แแแแแคแฎแฃแแ แแแแแแแ แคแแฎแก แแแแแแแก. แแฅแแฃแ แแแ แฃแแแ แแแแแแแแแแ แกแแแแแแคแฎแฃแแ แกแแแฃแจแแแแแแกแแแแก. แแแ แ แแแแ แ แแแแแแ แแแแแฆแแแแ แแแแแแแแแ แแแแแ แจแแแแแจแแแแแแแแ แแ แแแ, แแฎแแแแแแ แแ แแแแแแแชแแแ แแฃแ แฅแแแจแ แแแแแ แซแแแแแแ แฉแแแก แแ แแคแแก, แแแแแ แฌแแ แแแจแแแแ แแ แกแแคแแแก แแแฎแแแแแกโฆ